Ekonomide 2013 Yılı
Dünya ekonomisi küresel krizin etkileri ile boğuşurken, Türkiye ekonomisi açısından 2013, önemli gelişmelerin yaşandığı bir yıl oldu.
AA muhabirlerinin derlemelerine göre, Amerikan Merkez Bankasının (Fed) tahvil alımlarını azaltacağının sinyalini vermesi, uluslararası piyasalarda hareketlenmelere yol açarken, Ben Bernanke'nin görev süresinin dolmasının ardından Şubat 2014'te Fed'in başına geçecek Janet Yellen'in parasal desteğinin sürmesi gerektiğine yönelik açıklaması piyasaları rahatlattı. Fed, aralıkta aldığı kararla aylık 85 milyar dolarlık tahvil alım miktarını 10 milyar dolar azaltarak, 75 milyar dolara indirdi.
Küresel ekonomik krizin yaralarını sarmaya çalışan Avro Bölgesi'nde ise ekonomi düzelmeye başlarken, büyüme, hafif ve düzensiz devam etti.
Buna karşılık Türkiye ekonomisi, yıla rekor ihracatla başladı. Ocak ayında, Türkiye'nin 2012 yılında ihracatta 152 milyar 561 milyon dolarla Cumhuriyet tarihinin rekorunu kırdığı açıklandı.
Yıla hızlı başlayan Türkiye ekonomisinde, birbirinden önemli gelişmeler yıl boyunca devam etti.
Türkiye, Uluslararası Para Fonuna (IMF) borcunun son taksidini ödeyerek, IMF ile ilişkilerde uzun yılların ardından borçsuz döneme girdi.
Uluslararası derecelendirme kuruluşları, Türkiye ekonomisindeki gelişmeleri teyit etti. Kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poor's (S&P) Türkiye'nin kredi notunu BB'den yatırım yapılabilir seviyenin bir alt kademesi BB+'ya yükselttirken, mayıs ayında Moody's, Kanada kaynaklı Dominion Bond Rating Services ve Japan Credit Rating Agency (JCR) olmak üzere 3 uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu, Türkiye'nin kredi notunu "yatırım yapılabilir" seviyeye yükseltti. Böylece geçen yıl kasım ayında not artışı yapan Fitch ile birlikte 4 uluslararası kredi derecelendirme kuruluşunca Türkiye'nin kredi notu "yatırım yapılabilir" seviyeye yükseltilmiş oldu.
Yine bu yıl içinde İMKB, yerini Borsa İstanbul'a bıraktı. Borsa, arka arkaya kapanış rekorları kırdı.
Türkiye'nin en önemli projelerinden İstanbul'a yapılacak 3. havalimanın ihalesi gerçekleştirilirken, Sinop'a yapılması planlanan nükleer santrale ilişkin anlaşma imzalandı.
Türkiye, "asrın projesi" olarak nitelendirilen Marmaray'a kavuştu.
Özelleştirme işlemlerinin tamamlanmasıyla elektrik dağıtımı tümüyle özel sektöre devredildi.
Fed'in tahvil alımını azaltacağı açıklamalarının ardından 2 liranın üzerine çıkan dolar, aralık ayının sonlarında ise TL karşısında tarihinin en yüksek seviyesi olan 2,0947 lirayı gördü.
Rekabet Kurulu, bankalara rekor düzeyde ceza verdi. Kurul, mevduat, kredi ve kredi kartı hizmetleri alanında rekabeti ihlal ettikleri gerekçesiyle haklarında soruşturma yürüttüğü 12 bankaya toplam 1 milyar 116 milyon 957 bin 468 lira ceza verilmesini kararlaştırdı.
Yılın ilk çeyreğinde yaşanan gelişmeler şöyle:
2 Ocak:
ABD'de "mali uçurum"dan kurtulmayı öngören tasarıyı, Senato'dan sonra Temsilciler Meclisi de onayladı.
İhracatta Cumhuriyet tarihinin rekoru kırıldı. Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, TİM verilerine göre 2012 yılı ihracatının, 2011 yılına göre yüzde 12,6 artarak 151,9 milyar dolara ulaştığını bildirdi.
İMKB 100 Endeksi, 2013 yılının ilk işlem gününü 1.433,64 puanlık yükselişle tarihinin en yüksek kapanışı olan 79.642,08 puandan kapattı.
Merkez Bankası, 2012 yılı üçüncü çeyreğinde cari işlemler açığının 8,1 milyar dolara gerilediğini açıkladı.
3 Ocak:
ABD Başkanı Barack Obama, ülkenin "mali uçuruma" düşmesini önleyen tasarıyı imzaladı.
TÜİK, 2012 yılında TÜFE'nin yüzde 6,16, ÜFE'nin ise yüzde 2,45 arttığını açıkladı. 2012 Aralık ayına ilişkin TÜFE verileri son 25 yılın, ÜFE verileri de son 45 yılın en düşük oranları oldu.
Türkiye ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında "Afşin-Elbistan Bölgesinde Linyit Kömürü Madenciliği ve Elektrik Üretimi Alanında İşbirliğine Dair Hükümetlerarası Anlaşma" imzalandı.
Savunma Sanayii İcra Kurulu Toplantısında, Göktürk 3 Uydu Projesi'nin TÜBİTAK ve Aselsan'ın desteğiyle milli olarak geliştirilmesi için TUSAŞ ile sözleşme görüşmelerine başlanmasına karar verildi.
4 Ocak:
Türkiye'nin elektrik tüketimi, 2012 yılında bir önceki yıla göre yüzde 5,1 artış göstererek 241 milyar 946,8 milyon kilovatsaate ulaştı.
DHMİ, havayoluyla taşınan yolcu sayısının, 2012 yılında bir önceki yıla göre yüzde 10,4 artarak 130 milyon 630 bin 154'e yükseldiğini açıkladı.
5 Ocak:
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Cezayir ile devam eden 4 milyar metreküplük LNG kontratının 10 yıl daha uzatılması konusunda mutabakata vardıklarını açıkladı.
8 Ocak:
Otomotiv Distribütörleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Bayraktar, Türkiye otomobil ve hafif ticari araç toplam pazarının 2012 yılında yüzde 10 küçüldüğünü ve 777 bin 761 adet satış gerçekleştiğini belirtti.
BDDK verilerine göre, Türk bankacılık sektörünün aktif büyüklüğü Kasım 2012 itibarıyla 1 trilyon 335 milyar 794 milyon liraya ulaştı. Sektörün net dönem karı 21 milyar 786 milyon lira oldu.
AB istatistik kurumu Eurostat'ın verilerine göre, Avro Bölgesi'nde işsizlik kasım ayında yüzde 11,8 ile tarihinin en yüksek düzeyine tırmandı.
Hazine nakit dengesi, 2012 sonu itibariyle 24 milyar 686 milyon lira açık verdi.
Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, The Banker tarafından "Avrupa'da ve dünyada Yılın Merkez Bankası Başkanı" seçildi.
9 Ocak:
Karayolları Genel Müdürlüğü, 2012 yılı sonu itibariyle köprü ve otoyollardan 359 milyon 826 bin 776 araç geçtiğini, toplam 803 milyon 424 bin lira gelir elde edildiğini açıkladı.
BTK, cep telefonu ithalatının, 2012 sonu itibariyle, 2011 yılına göre yüzde 25,9 azalarak 13 milyon 213 bin 366'ya gerilediğini açıkladı.
10 Ocak:
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Başkanı Mukim Öztekin ile Anadolu Ajansı (AA) Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Kemal Öztürk arasında, BDDK verilerinin AA tarafından yayımlanmasına ilişkin protokol imzalandı.
İstanbul'da üç gün süren kar yağışı nedeniyle THY'nin 150 seferi iptal edildi, 5 bin yolcu otellere yerleştirildi.
11 Ocak:
Türkiye'nin cari işlemler hesabı açığı, 2012 Ocak-Kasım döneminde önceki yılın aynı dönemine göre 25 milyar 135 milyon dolar azalarak 45 milyar 242 milyon dolara geriledi.
Hazine Müsteşarlığı, 2013 yılı için uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarından Moody's ve Fitch ile sözleşme imzaladı.
FNSS Savunma Sistemleri AŞ tarafından geliştirilen dünyanın ilk ve tek zırhlı ve yüzme özelliğine istihkam aracı AZMİM, düzenlenen törenle TSK'ya teslim edildi.
14 Ocak:
TÜİK, 2012 yılında en fazla reel getiriyi, ÜFE ile indirgendiğinde yüzde 42,28, TÜFE ile indirgendiğinde yüzde 37,31'le İMKB 100 Endeksi'nin sağladığını açıkladı.
Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, Suriyeli mülteciler için bugüne kadar 360 milyon dolar yardım yaptıklarını bildirdi.
15 Ocak:
TÜİK, Türkiye'de işsizlik oranının, 2012'nin ekim ayında yüzde 9,1 olduğunu açıkladı.
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 2012 yılında merkezi yönetim bütçe giderlerinin 360,5 milyar lira, merkezi yönetim bütçe gelirlerinin 331,7 milyar lira, bütçe açığının 28,8 milyar lira olduğunu bildirdi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Uluslararası Yenilenebilir Enerji Konseyi'ne Güney Kıbrıs Rum Kesimi ve İsrail'in üyeliğini Türkiye'nin engellediğini bildirdi.
16 Ocak:
Avro Bölgesi'nde enflasyon aralıkta değişmeyerek yılı yüzde 2,2 seviyesinden tamamladı.
17 Ocak:
Dolar bankalar arası piyasada 4 Mayıs 2012'den bu yana gördüğü en düşük seviye olan 1,7568'e geriledi.
TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanlığına Muharrem Yılmaz seçildi.
21 Ocak:
Hazine alacakları, 2012 sonu itibariyle 21,8 milyar lira oldu. Merkezi yönetim bütçe gelirleri 2012 yılında 331 milyar 700 bin lira, bütçe harcamaları ise 360 milyar 491 milyon lira olarak gerçekleşti.
22 Ocak:
Avro Bölgesi maliye bakanları, Yunanistan'a 9,2 milyar avroluk krediye onay verdi.
Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını yüzde 5,50'te sabit tuttu. Kurul, gecelik faiz oranlarını borçlanmada yüzde 5'ten yüzde 4,75'e ve borç vermede yüzde 9'dan yüzde 8,75'e düşürdü.
23 Ocak:
Bakanlar Kurulu, Türk Telekom'un Hazine mülkiyetinde bulunan toplam yüzde 6,68 oranındaki hissesinin "halka arz" yöntemiyle özelleştirilmesine karar verdi.
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım, İstanbul'a yapılacak yeni havalimanı için ihale tarihini 3 Mayıs 2013 olarak açıkladı.
IMF, 2013 yılı küresel büyüme beklentisini yüzde 3,5'e düşürdü.
24 Ocak:
TUSAŞ tarafından geliştirilen, İnsansız Hava Aracı Sistemi 'ANKA", kabul test sürecini tamamladı.
25 Ocak:
Başkentgaz'ın Özelleştirme ihalesinin nihai pazarlık görüşmelerinde en yüksek teklifi, 1 milyar 162 milyon dolarla Torunlar Gıda Sanayi ve Ticaret AŞ verdi.
28 Ocak:
TÜİK'e göre, Türkiye nüfusu, 2012 sonu itibariyle bir önceki yıla oranla binde 12 artarak, 75 milyon 627 bin 384 kişiye yükseldi. Nüfusun yüzde 50,2'sini erkekler, yüzde 49,8'ini kadınlar oluşturdu.
29 Ocak:
Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, 2013 yılı enflasyonun orta noktası yüzde 5,3 olmak üzere yüzde 3,9 ile yüzde 6,7 arasında olacağını tahmin ettiklerini bildirdi.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün, Türkiye Elektrik Elektronik Sektörü Strateji Belgesi'ni açıkladı.
30 Ocak:
Türkiye'nin turizm geliri, 2012'de bir önceki yıla göre yüzde 1,8 artarak 23 milyar 440 milyon 436 bin dolara yükseldi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, 2 ve 3 boyutlu arama yapabilecek sismik gemi alındığını bildirdi.
31 Ocak:
TÜİK verilerine göre; 2012 yılı ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 13,1 artarak 152 milyar 561 milyon dolara çıktı, ithalat ise yüzde 1,8 azalarak 236 milyar 537 milyon dolara geriledi.
TÜİK'in 2011 yılına ilişkin nüfus ve konut araştırmasına göre, Türkiye'deki hane sayısı 19 milyon 481 bin 678, ortalama hanehalkı büyüklüğü ise 3,8 oldu.
1 Şubat:
TİM, ocak ayında ihracatın geçen yıla göre yüzde 5,6 artışla 11 milyar 25 milyon dolar gerçekleştiğini açıkladı.
4 Şubat:
TÜİK, ocakta TÜFE'nin aylık yüzde 1,65 arttığını, ÜFE'nin yüzde 0,18 oranında azaldığını açıkladı. Ocak ayı itibariyle yıllık enflasyon ise TÜFE'de yüzde 7,31, ÜFE'de yüzde 1,88 oldu.
7 Şubat:
Hazine nakit dengesi, ocakta 806 milyon lira fazla verdi, faiz dışı fazla 1 milyar 489 milyon lira oldu.
8 Şubat:
AB Komisyonu'nun gelecek 7 yıl için 1 trilyon 33 milyar avro düzeyinde olmasını önerdiği bütçe, kriz gerekçesiyle 960 milyar avroya indirildi.
Kangal Termik Santrali'nin Özelleştirme ihalesinde en yüksek teklifi 985 milyon dolar ile Konya Şeker Sanayi ve Ticaret AŞ-Siyahkalem Mühendislik İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Ortak Girişim Grubu verdi.
11 Şubat:
Reklam Kurulu'nca geçen yıl incelenen 1035 reklamın yüzde 96'sı yasalara aykırı bulundu. Yasaları ihlal eden 218 reklam için toplam 15 milyon 245 bin lira para cezası verildi.
13 Şubat:
TCMB verilerine göre, 2012 yılı cari işlemler açığı, bir önceki yıla göre 28 milyar 352 milyon dolar azalarak 48 milyar 867 milyon dolara geriledi.
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kamuoyunda 2B olarak bilinen orman vasfını kaybetmiş arazilerin satışı ve iadesi işlemlerine bugün başlanacağını açıkladı.
BDDK Başkanı Mukim Öztekin, bankacılık sektörünün 2012 yılında yüzde 12,6 büyüdüğünü ve sektörün toplam aktiflerinin 1 trilyon 371 milyar lira seviyesine ulaştığını bildirdi.
14 Şubat:
TÜİK, Türkiye nüfusunun 2023 yılında 84 milyon 247 bin 88 kişi olmasının beklendiğini açıkladı. TÜİK'e göre 2023 yılında Türkiye nüfusunun yarısı 34 yaşın üzerinde olacak. Türkiye nüfusu, dünya ülkeleri arasında 2050 yılında 20. sıraya, 2075 yılında 24. sıraya düşecek.
TPAO ile Shell arasında "Batı Karadeniz Derin Deniz Arama ve Üretim Anlaşması" imzalandı.
15 Şubat:
Maliye Bakanlığı verilerine göre, bütçe ocakta 5,9 milyar lira fazla verdi.
16 Şubat:
Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
17 Şubat:
Türkiye'nin ilk yerli araştırma gemisi R/V TÜBİTAK Marmara Araştırma Gemisi Tuzla'da denize indirildi.
19 Şubat:
Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını yüzde 5,50'te sabit tuttu, gecelik faiz oranlarını borçlanmada yüzde 4,75'ten yüzde 4,50'ye ve borç vermede yüzde 8,75'ten yüzde 8,50'ye düşürdü.
20 Şubat:
Merkezi yönetim brüt borç stoku 31 Ocak 2013 itibarıyla 532,8 milyar lira oldu.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu, Boğaziçi, Gediz ve Akdeniz Elektrik Dağıtım AŞ'nin Özelleştirme işlemi sonrası hisse devrini onayladı.
22 Şubat:
IMF, hazırladığı raporunda Türkiye ekonomisinin bu yıl yüzde 3,4, 2014'te ise yüzde 4,2 oranında büyüme kaydedeceği tahmininde bulundu.
AB Komisyonu Türkiye'ye ilişkin büyüme tahminini bu yıl için yüzde 2,9'dan 3'e ve gelecek yıl için yüzde 3,7'den 3,8'e yükseltti.
ÖYK, köprü ve otoyolların işletme haklarının verilmesi yöntemi ile yapılan Özelleştirme ihalesini iptal etti.
28 Şubat:
Dış ticaret verilerine göre; ihracat ocakta, 2012 yılının aynı ayına göre yüzde 11,2 artarak 11 milyar 509 milyon dolar, ithalat yüzde 7,6 artarak 18 milyar 800 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Uluslararası Yatırımcılar Derneği'nin Yönetim Kurulu Başkanlığına Vodafone Türkiye İcra Kurulu Başkanı Serpil Timuray seçildi.
1 Mart:
TİM verilerine göre, şubat ayı ihracatı yüzde 5,6 artarak 11 milyar 692 milyon dolar oldu.
4 Mart:
Şubat ayında TÜFE yüzde 0,30 arttı, ÜFE yüzde 0,13 oranında azaldı. Şubat ayında yıllık enflasyon TÜFE'de yüzde 7,03, ÜFE'de yüzde 1,84 oldu.
IMF Türkiye Direktörü Mark Lewis, Türkiye'nin Fon'daki rolünün büyüyeceğini, makroekonomik temellerinin sağlam olduğunu bildirdi.
5 Mart:
Türkiye otomobil ve hafif ticari araç pazarı, 2013 yılının ilk 2 ayında yüzde 18,3 artarak 83 bin 830 adet olarak gerçekleşti.
6 Mart:
TÜİK verilerine göre, Türkiye'de 2012 yılında işsizlik oranı yüzde 9,2 oldu. Türkiye genelinde işsiz sayısı 2 milyon 518 bin kişi olarak belirlendi.
Hamitabat Elektrik Üretim ve Ticaret AŞ'nin yüzde 100 oranındaki hissesinin Özelleştirme ihalesinin nihai pazarlık görüşmesinde, en yüksek teklifi 105 milyon dolar ile Limak Doğalgaz Elektrik Üretim AŞ verdi.
8 Mart:
Özelleştirme Yüksek Kurulu, Boğaziçi ve Akdeniz Elektrik Dağıtım AŞ'nin Cengiz-Kolin-Limak OGG'ye, Gediz'in Elsan-Tümaş-Karaçay OGG'ye, Aras'ın ise Kiler Alışveriş Hizmetleri AŞ'ye satışını onayladı.
TÜİK, sanayi üretiminin Ocak 2013'te bir önceki aya göre yüzde 2,3 arttığını açıkladı.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Türk bankacılık sektörünün aktif büyüklüğünün Ocak 2013 itibarıyla 1 trilyon 367 milyar 300 milyon lira olduğunu açıkladı. Sektörün karı 2 milyar 530 milyon lira düzeyinde oldu.
Rekabet Kurulu, mevduat, kredi ve kredi kartı hizmetleri alanında rekabeti ihlal ettikleri gerekçesiyle haklarında soruşturma yürüttüğü 12 bankaya toplam 1 milyar 116 milyon 957 bin 468,76 lira ceza verdi.
12 Mart:
Merkez Bankası verilerine göre ocakta cari işlemler açığı 5 milyar 632 milyon dolar oldu.
TÜİK'in turizm istatistikleri metodolojisinde yapılan güncellemelere göre 2012 yılı aralık ayında yıllıklandırılmış bazda 48,9 milyar dolar olan cari açık, 46,9 milyar dolara revize edildi.
14 Mart:
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım, internetin bugüne kadar sadece ABD'de dağıtım merkezi bulunduğunu anımsatarak, bir tane de Türkiye'de kurulacağını bildirdi.
Özelleştirme Yüksek Kurulu, Başkentgaz'ın Özelleştirme ihalesini onayladı.
15 Mart:
Merkezi Yönetim Bütçesi, şubatta 1,4 milyar lira açık, ocak-şubat döneminde ise 4,5 milyar lira fazla verdi. Şubat ayında bütçe gelirleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 18,1 oranında artarak 32,5 milyar lira, bütçe giderleri ise yüzde 12,6 oranında artarak 33,9 milyar lira olarak gerçekleşti.
Toroslar Elektrik Dağıtım AŞ'nin Özelleştirme ihalesinde en yüksek teklif 1 milyar 725 milyon dolar, İstanbul Anadolu Yakası Elektrik Dağıtım AŞ'nin (AYEDAŞ) Özelleştirme ihalesinde ise en yüksek teklif 1 milyar 227 milyon dolar oldu.
16 Mart:
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Kira Beyannamesi Sistemiyle ilgili bu yıl 1 milyon 500 bin kişiye mektup gönderildiğini bildirdi.
18 Mart:
Kredi kartı işlemlerinde uygulanacak aylık azami akdi faiz oranı Türk lirası için yüzde 2,22'ye, aylık azami gecikme faizi oranı ise yüzde 2,72'ye indirildi.
19 Mart:
Güney Kıbrıs Rum Kesimi parlamentosu, AB'nin mevduatlarda kesinti öngören "kurtarma paketi'ni kabul etmedi.
20 Mart:
Merkezi yönetim brüt borç stoku, şubat sonu itibariyle 536,4 milyar lira olarak gerçekleşti.
21 Mart:
Fransız Ticaret Mahkemesi, gazeteci Gökşin Sipahioğlu'nun 1974 yılında Paris'te kurduğu fotoğraf ajansı Sipa'nın "Rex Features" ve "Isopix" ortaklığına devredilmesini kararlaştırdı.
26 Mart:
Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını yüzde 5,50'de sabit tuttu. Kurul, gecelik faiz oranlarını borçlanmada yüzde 4,50'de sabit tutarken, borç vermede yüzde 8,50'den yüzde 7,50'ye düşürdü.
27 Mart:
Kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poor's (S&P) Türkiye'nin kredi notunu BB'den yatırım yapılabilir seviyenin bir alt kademesi BB+'ya yükseltti.
28 Mart:
TÜİK verilerine göre, 2012 yılında evlenen çiftlerin sayısı bir önceki yıla göre yüzde 1,9 artarak 603 bin 751'e yükseldi. Boşanan çiftlerin sayısı ise yüzde 2,7 artarak 123 bin 325 oldu.
29 Mart:
TÜİK, şubatta ihracatın, 2012 yılının aynı ayına göre yüzde 5,8 artarak 12 milyar 435 milyon dolara, ithalatın ise yüzde 9 yükselişle 19 milyar 394 milyon dolara çıktığını açıkladı.
2012 yılı sonu itibarıyla kamu net borç stoku 240,6 milyar lira, AB tanımlı genel yönetim borç stoku ise 510,9 milyar lira olarak gerçekleşti.
Vakıfbank Genel Müdürlüğüne Halil Aydoğan getirildi.
31 Mart:
Yaz saati uygulaması kapsamında saatler, 03.00'dan itibaren bir saat ileri alındı.
- Ankara
Dünya ekonomisi küresel krizin etkileri ile boğuşurken, Türkiye ekonomisi açısından 2013, önemli gelişmelerin yaşandığı bir yıl oldu.
AA muhabirlerinin derlemelerine göre, Amerikan Merkez Bankasının (Fed) tahvil alımlarını azaltacağının sinyalini vermesi, uluslararası piyasalarda hareketlenmelere yol açarken, Ben Bernanke'nin görev süresinin dolmasının ardından Şubat 2014'te Fed'in başına geçecek Janet Yellen'in parasal desteğinin sürmesi gerektiğine yönelik açıklaması piyasaları rahatlattı. Fed, aralıkta aldığı kararla aylık 85 milyar dolarlık tahvil alım miktarını 10 milyar dolar azaltarak, 75 milyar dolara indirdi.
Küresel ekonomik krizin yaralarını sarmaya çalışan Avro Bölgesi'nde ise ekonomi düzelmeye başlarken, büyüme, hafif ve düzensiz devam etti.
Buna karşılık Türkiye ekonomisi, yıla rekor ihracatla başladı. Ocak ayında, Türkiye'nin 2012 yılında ihracatta 152 milyar 561 milyon dolarla Cumhuriyet tarihinin rekorunu kırdığı açıklandı.
Yıla hızlı başlayan Türkiye ekonomisinde, birbirinden önemli gelişmeler yıl boyunca devam etti.
Türkiye, Uluslararası Para Fonuna (IMF) borcunun son taksidini ödeyerek, IMF ile ilişkilerde uzun yılların ardından borçsuz döneme girdi.
Uluslararası derecelendirme kuruluşları, Türkiye ekonomisindeki gelişmeleri teyit etti. Kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poor's (S&P) Türkiye'nin kredi notunu BB'den yatırım yapılabilir seviyenin bir alt kademesi BB+'ya yükselttirken, mayıs ayında Moody's, Kanada kaynaklı Dominion Bond Rating Services ve Japan Credit Rating Agency (JCR) olmak üzere 3 uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu, Türkiye'nin kredi notunu "yatırım yapılabilir" seviyeye yükseltti. Böylece geçen yıl kasım ayında not artışı yapan Fitch ile birlikte 4 uluslararası kredi derecelendirme kuruluşunca Türkiye'nin kredi notu "yatırım yapılabilir" seviyeye yükseltilmiş oldu.
Yine bu yıl içinde İMKB, yerini Borsa İstanbul'a bıraktı. Borsa, arka arkaya kapanış rekorları kırdı.
Türkiye'nin en önemli projelerinden İstanbul'a yapılacak 3. havalimanın ihalesi gerçekleştirilirken, Sinop'a yapılması planlanan nükleer santrale ilişkin anlaşma imzalandı.
Türkiye, "asrın projesi" olarak nitelendirilen Marmaray'a kavuştu.
Özelleştirme işlemlerinin tamamlanmasıyla elektrik dağıtımı tümüyle özel sektöre devredildi.
Fed'in tahvil alımını azaltacağı açıklamalarının ardından 2 liranın üzerine çıkan dolar, aralık ayının sonlarında ise TL karşısında tarihinin en yüksek seviyesi olan 2,0947 lirayı gördü.
Rekabet Kurulu, bankalara rekor düzeyde ceza verdi. Kurul, mevduat, kredi ve kredi kartı hizmetleri alanında rekabeti ihlal ettikleri gerekçesiyle haklarında soruşturma yürüttüğü 12 bankaya toplam 1 milyar 116 milyon 957 bin 468 lira ceza verilmesini kararlaştırdı.
Yılın ilk çeyreğinde yaşanan gelişmeler şöyle:
2 Ocak:
ABD'de "mali uçurum"dan kurtulmayı öngören tasarıyı, Senato'dan sonra Temsilciler Meclisi de onayladı.
İhracatta Cumhuriyet tarihinin rekoru kırıldı. Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, TİM verilerine göre 2012 yılı ihracatının, 2011 yılına göre yüzde 12,6 artarak 151,9 milyar dolara ulaştığını bildirdi.
İMKB 100 Endeksi, 2013 yılının ilk işlem gününü 1.433,64 puanlık yükselişle tarihinin en yüksek kapanışı olan 79.642,08 puandan kapattı.
Merkez Bankası, 2012 yılı üçüncü çeyreğinde cari işlemler açığının 8,1 milyar dolara gerilediğini açıkladı.
3 Ocak:
ABD Başkanı Barack Obama, ülkenin "mali uçuruma" düşmesini önleyen tasarıyı imzaladı.
TÜİK, 2012 yılında TÜFE'nin yüzde 6,16, ÜFE'nin ise yüzde 2,45 arttığını açıkladı. 2012 Aralık ayına ilişkin TÜFE verileri son 25 yılın, ÜFE verileri de son 45 yılın en düşük oranları oldu.
Türkiye ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında "Afşin-Elbistan Bölgesinde Linyit Kömürü Madenciliği ve Elektrik Üretimi Alanında İşbirliğine Dair Hükümetlerarası Anlaşma" imzalandı.
Savunma Sanayii İcra Kurulu Toplantısında, Göktürk 3 Uydu Projesi'nin TÜBİTAK ve Aselsan'ın desteğiyle milli olarak geliştirilmesi için TUSAŞ ile sözleşme görüşmelerine başlanmasına karar verildi.
4 Ocak:
Türkiye'nin elektrik tüketimi, 2012 yılında bir önceki yıla göre yüzde 5,1 artış göstererek 241 milyar 946,8 milyon kilovatsaate ulaştı.
DHMİ, havayoluyla taşınan yolcu sayısının, 2012 yılında bir önceki yıla göre yüzde 10,4 artarak 130 milyon 630 bin 154'e yükseldiğini açıkladı.
5 Ocak:
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Cezayir ile devam eden 4 milyar metreküplük LNG kontratının 10 yıl daha uzatılması konusunda mutabakata vardıklarını açıkladı.
8 Ocak:
Otomotiv Distribütörleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Bayraktar, Türkiye otomobil ve hafif ticari araç toplam pazarının 2012 yılında yüzde 10 küçüldüğünü ve 777 bin 761 adet satış gerçekleştiğini belirtti.
BDDK verilerine göre, Türk bankacılık sektörünün aktif büyüklüğü Kasım 2012 itibarıyla 1 trilyon 335 milyar 794 milyon liraya ulaştı. Sektörün net dönem karı 21 milyar 786 milyon lira oldu.
AB istatistik kurumu Eurostat'ın verilerine göre, Avro Bölgesi'nde işsizlik kasım ayında yüzde 11,8 ile tarihinin en yüksek düzeyine tırmandı.
Hazine nakit dengesi, 2012 sonu itibariyle 24 milyar 686 milyon lira açık verdi.
Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, The Banker tarafından "Avrupa'da ve dünyada Yılın Merkez Bankası Başkanı" seçildi.
9 Ocak:
Karayolları Genel Müdürlüğü, 2012 yılı sonu itibariyle köprü ve otoyollardan 359 milyon 826 bin 776 araç geçtiğini, toplam 803 milyon 424 bin lira gelir elde edildiğini açıkladı.
BTK, cep telefonu ithalatının, 2012 sonu itibariyle, 2011 yılına göre yüzde 25,9 azalarak 13 milyon 213 bin 366'ya gerilediğini açıkladı.
10 Ocak:
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Başkanı Mukim Öztekin ile Anadolu Ajansı (AA) Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Kemal Öztürk arasında, BDDK verilerinin AA tarafından yayımlanmasına ilişkin protokol imzalandı.
İstanbul'da üç gün süren kar yağışı nedeniyle THY'nin 150 seferi iptal edildi, 5 bin yolcu otellere yerleştirildi.
11 Ocak:
Türkiye'nin cari işlemler hesabı açığı, 2012 Ocak-Kasım döneminde önceki yılın aynı dönemine göre 25 milyar 135 milyon dolar azalarak 45 milyar 242 milyon dolara geriledi.
Hazine Müsteşarlığı, 2013 yılı için uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarından Moody's ve Fitch ile sözleşme imzaladı.
FNSS Savunma Sistemleri AŞ tarafından geliştirilen dünyanın ilk ve tek zırhlı ve yüzme özelliğine istihkam aracı AZMİM, düzenlenen törenle TSK'ya teslim edildi.
14 Ocak:
TÜİK, 2012 yılında en fazla reel getiriyi, ÜFE ile indirgendiğinde yüzde 42,28, TÜFE ile indirgendiğinde yüzde 37,31'le İMKB 100 Endeksi'nin sağladığını açıkladı.
Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, Suriyeli mülteciler için bugüne kadar 360 milyon dolar yardım yaptıklarını bildirdi.
15 Ocak:
TÜİK, Türkiye'de işsizlik oranının, 2012'nin ekim ayında yüzde 9,1 olduğunu açıkladı.
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 2012 yılında merkezi yönetim bütçe giderlerinin 360,5 milyar lira, merkezi yönetim bütçe gelirlerinin 331,7 milyar lira, bütçe açığının 28,8 milyar lira olduğunu bildirdi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Uluslararası Yenilenebilir Enerji Konseyi'ne Güney Kıbrıs Rum Kesimi ve İsrail'in üyeliğini Türkiye'nin engellediğini bildirdi.
16 Ocak:
Avro Bölgesi'nde enflasyon aralıkta değişmeyerek yılı yüzde 2,2 seviyesinden tamamladı.
17 Ocak:
Dolar bankalar arası piyasada 4 Mayıs 2012'den bu yana gördüğü en düşük seviye olan 1,7568'e geriledi.
TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanlığına Muharrem Yılmaz seçildi.
21 Ocak:
Hazine alacakları, 2012 sonu itibariyle 21,8 milyar lira oldu. Merkezi yönetim bütçe gelirleri 2012 yılında 331 milyar 700 bin lira, bütçe harcamaları ise 360 milyar 491 milyon lira olarak gerçekleşti.
22 Ocak:
Avro Bölgesi maliye bakanları, Yunanistan'a 9,2 milyar avroluk krediye onay verdi.
Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını yüzde 5,50'te sabit tuttu. Kurul, gecelik faiz oranlarını borçlanmada yüzde 5'ten yüzde 4,75'e ve borç vermede yüzde 9'dan yüzde 8,75'e düşürdü.
23 Ocak:
Bakanlar Kurulu, Türk Telekom'un Hazine mülkiyetinde bulunan toplam yüzde 6,68 oranındaki hissesinin "halka arz" yöntemiyle özelleştirilmesine karar verdi.
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım, İstanbul'a yapılacak yeni havalimanı için ihale tarihini 3 Mayıs 2013 olarak açıkladı.
IMF, 2013 yılı küresel büyüme beklentisini yüzde 3,5'e düşürdü.
24 Ocak:
TUSAŞ tarafından geliştirilen, İnsansız Hava Aracı Sistemi 'ANKA", kabul test sürecini tamamladı.
25 Ocak:
Başkentgaz'ın Özelleştirme ihalesinin nihai pazarlık görüşmelerinde en yüksek teklifi, 1 milyar 162 milyon dolarla Torunlar Gıda Sanayi ve Ticaret AŞ verdi.
28 Ocak:
TÜİK'e göre, Türkiye nüfusu, 2012 sonu itibariyle bir önceki yıla oranla binde 12 artarak, 75 milyon 627 bin 384 kişiye yükseldi. Nüfusun yüzde 50,2'sini erkekler, yüzde 49,8'ini kadınlar oluşturdu.
29 Ocak:
Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, 2013 yılı enflasyonun orta noktası yüzde 5,3 olmak üzere yüzde 3,9 ile yüzde 6,7 arasında olacağını tahmin ettiklerini bildirdi.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün, Türkiye Elektrik Elektronik Sektörü Strateji Belgesi'ni açıkladı.
30 Ocak:
Türkiye'nin turizm geliri, 2012'de bir önceki yıla göre yüzde 1,8 artarak 23 milyar 440 milyon 436 bin dolara yükseldi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, 2 ve 3 boyutlu arama yapabilecek sismik gemi alındığını bildirdi.
31 Ocak:
TÜİK verilerine göre; 2012 yılı ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 13,1 artarak 152 milyar 561 milyon dolara çıktı, ithalat ise yüzde 1,8 azalarak 236 milyar 537 milyon dolara geriledi.
TÜİK'in 2011 yılına ilişkin nüfus ve konut araştırmasına göre, Türkiye'deki hane sayısı 19 milyon 481 bin 678, ortalama hanehalkı büyüklüğü ise 3,8 oldu.
1 Şubat:
TİM, ocak ayında ihracatın geçen yıla göre yüzde 5,6 artışla 11 milyar 25 milyon dolar gerçekleştiğini açıkladı.
4 Şubat:
TÜİK, ocakta TÜFE'nin aylık yüzde 1,65 arttığını, ÜFE'nin yüzde 0,18 oranında azaldığını açıkladı. Ocak ayı itibariyle yıllık enflasyon ise TÜFE'de yüzde 7,31, ÜFE'de yüzde 1,88 oldu.
7 Şubat:
Hazine nakit dengesi, ocakta 806 milyon lira fazla verdi, faiz dışı fazla 1 milyar 489 milyon lira oldu.
8 Şubat:
AB Komisyonu'nun gelecek 7 yıl için 1 trilyon 33 milyar avro düzeyinde olmasını önerdiği bütçe, kriz gerekçesiyle 960 milyar avroya indirildi.
Kangal Termik Santrali'nin Özelleştirme ihalesinde en yüksek teklifi 985 milyon dolar ile Konya Şeker Sanayi ve Ticaret AŞ-Siyahkalem Mühendislik İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Ortak Girişim Grubu verdi.
11 Şubat:
Reklam Kurulu'nca geçen yıl incelenen 1035 reklamın yüzde 96'sı yasalara aykırı bulundu. Yasaları ihlal eden 218 reklam için toplam 15 milyon 245 bin lira para cezası verildi.
13 Şubat:
TCMB verilerine göre, 2012 yılı cari işlemler açığı, bir önceki yıla göre 28 milyar 352 milyon dolar azalarak 48 milyar 867 milyon dolara geriledi.
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kamuoyunda 2B olarak bilinen orman vasfını kaybetmiş arazilerin satışı ve iadesi işlemlerine bugün başlanacağını açıkladı.
BDDK Başkanı Mukim Öztekin, bankacılık sektörünün 2012 yılında yüzde 12,6 büyüdüğünü ve sektörün toplam aktiflerinin 1 trilyon 371 milyar lira seviyesine ulaştığını bildirdi.
14 Şubat:
TÜİK, Türkiye nüfusunun 2023 yılında 84 milyon 247 bin 88 kişi olmasının beklendiğini açıkladı. TÜİK'e göre 2023 yılında Türkiye nüfusunun yarısı 34 yaşın üzerinde olacak. Türkiye nüfusu, dünya ülkeleri arasında 2050 yılında 20. sıraya, 2075 yılında 24. sıraya düşecek.
TPAO ile Shell arasında "Batı Karadeniz Derin Deniz Arama ve Üretim Anlaşması" imzalandı.
15 Şubat:
Maliye Bakanlığı verilerine göre, bütçe ocakta 5,9 milyar lira fazla verdi.
16 Şubat:
Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
17 Şubat:
Türkiye'nin ilk yerli araştırma gemisi R/V TÜBİTAK Marmara Araştırma Gemisi Tuzla'da denize indirildi.
19 Şubat:
Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını yüzde 5,50'te sabit tuttu, gecelik faiz oranlarını borçlanmada yüzde 4,75'ten yüzde 4,50'ye ve borç vermede yüzde 8,75'ten yüzde 8,50'ye düşürdü.
20 Şubat:
Merkezi yönetim brüt borç stoku 31 Ocak 2013 itibarıyla 532,8 milyar lira oldu.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu, Boğaziçi, Gediz ve Akdeniz Elektrik Dağıtım AŞ'nin Özelleştirme işlemi sonrası hisse devrini onayladı.
22 Şubat:
IMF, hazırladığı raporunda Türkiye ekonomisinin bu yıl yüzde 3,4, 2014'te ise yüzde 4,2 oranında büyüme kaydedeceği tahmininde bulundu.
AB Komisyonu Türkiye'ye ilişkin büyüme tahminini bu yıl için yüzde 2,9'dan 3'e ve gelecek yıl için yüzde 3,7'den 3,8'e yükseltti.
ÖYK, köprü ve otoyolların işletme haklarının verilmesi yöntemi ile yapılan Özelleştirme ihalesini iptal etti.
28 Şubat:
Dış ticaret verilerine göre; ihracat ocakta, 2012 yılının aynı ayına göre yüzde 11,2 artarak 11 milyar 509 milyon dolar, ithalat yüzde 7,6 artarak 18 milyar 800 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Uluslararası Yatırımcılar Derneği'nin Yönetim Kurulu Başkanlığına Vodafone Türkiye İcra Kurulu Başkanı Serpil Timuray seçildi.
1 Mart:
TİM verilerine göre, şubat ayı ihracatı yüzde 5,6 artarak 11 milyar 692 milyon dolar oldu.
4 Mart:
Şubat ayında TÜFE yüzde 0,30 arttı, ÜFE yüzde 0,13 oranında azaldı. Şubat ayında yıllık enflasyon TÜFE'de yüzde 7,03, ÜFE'de yüzde 1,84 oldu.
IMF Türkiye Direktörü Mark Lewis, Türkiye'nin Fon'daki rolünün büyüyeceğini, makroekonomik temellerinin sağlam olduğunu bildirdi.
5 Mart:
Türkiye otomobil ve hafif ticari araç pazarı, 2013 yılının ilk 2 ayında yüzde 18,3 artarak 83 bin 830 adet olarak gerçekleşti.
6 Mart:
TÜİK verilerine göre, Türkiye'de 2012 yılında işsizlik oranı yüzde 9,2 oldu. Türkiye genelinde işsiz sayısı 2 milyon 518 bin kişi olarak belirlendi.
Hamitabat Elektrik Üretim ve Ticaret AŞ'nin yüzde 100 oranındaki hissesinin Özelleştirme ihalesinin nihai pazarlık görüşmesinde, en yüksek teklifi 105 milyon dolar ile Limak Doğalgaz Elektrik Üretim AŞ verdi.
8 Mart:
Özelleştirme Yüksek Kurulu, Boğaziçi ve Akdeniz Elektrik Dağıtım AŞ'nin Cengiz-Kolin-Limak OGG'ye, Gediz'in Elsan-Tümaş-Karaçay OGG'ye, Aras'ın ise Kiler Alışveriş Hizmetleri AŞ'ye satışını onayladı.
TÜİK, sanayi üretiminin Ocak 2013'te bir önceki aya göre yüzde 2,3 arttığını açıkladı.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Türk bankacılık sektörünün aktif büyüklüğünün Ocak 2013 itibarıyla 1 trilyon 367 milyar 300 milyon lira olduğunu açıkladı. Sektörün karı 2 milyar 530 milyon lira düzeyinde oldu.
Rekabet Kurulu, mevduat, kredi ve kredi kartı hizmetleri alanında rekabeti ihlal ettikleri gerekçesiyle haklarında soruşturma yürüttüğü 12 bankaya toplam 1 milyar 116 milyon 957 bin 468,76 lira ceza verdi.
12 Mart:
Merkez Bankası verilerine göre ocakta cari işlemler açığı 5 milyar 632 milyon dolar oldu.
TÜİK'in turizm istatistikleri metodolojisinde yapılan güncellemelere göre 2012 yılı aralık ayında yıllıklandırılmış bazda 48,9 milyar dolar olan cari açık, 46,9 milyar dolara revize edildi.
14 Mart:
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım, internetin bugüne kadar sadece ABD'de dağıtım merkezi bulunduğunu anımsatarak, bir tane de Türkiye'de kurulacağını bildirdi.
Özelleştirme Yüksek Kurulu, Başkentgaz'ın Özelleştirme ihalesini onayladı.
15 Mart:
Merkezi Yönetim Bütçesi, şubatta 1,4 milyar lira açık, ocak-şubat döneminde ise 4,5 milyar lira fazla verdi. Şubat ayında bütçe gelirleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 18,1 oranında artarak 32,5 milyar lira, bütçe giderleri ise yüzde 12,6 oranında artarak 33,9 milyar lira olarak gerçekleşti.
Toroslar Elektrik Dağıtım AŞ'nin Özelleştirme ihalesinde en yüksek teklif 1 milyar 725 milyon dolar, İstanbul Anadolu Yakası Elektrik Dağıtım AŞ'nin (AYEDAŞ) Özelleştirme ihalesinde ise en yüksek teklif 1 milyar 227 milyon dolar oldu.
16 Mart:
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Kira Beyannamesi Sistemiyle ilgili bu yıl 1 milyon 500 bin kişiye mektup gönderildiğini bildirdi.
18 Mart:
Kredi kartı işlemlerinde uygulanacak aylık azami akdi faiz oranı Türk lirası için yüzde 2,22'ye, aylık azami gecikme faizi oranı ise yüzde 2,72'ye indirildi.
19 Mart:
Güney Kıbrıs Rum Kesimi parlamentosu, AB'nin mevduatlarda kesinti öngören "kurtarma paketi'ni kabul etmedi.
20 Mart:
Merkezi yönetim brüt borç stoku, şubat sonu itibariyle 536,4 milyar lira olarak gerçekleşti.
21 Mart:
Fransız Ticaret Mahkemesi, gazeteci Gökşin Sipahioğlu'nun 1974 yılında Paris'te kurduğu fotoğraf ajansı Sipa'nın "Rex Features" ve "Isopix" ortaklığına devredilmesini kararlaştırdı.
26 Mart:
Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını yüzde 5,50'de sabit tuttu. Kurul, gecelik faiz oranlarını borçlanmada yüzde 4,50'de sabit tutarken, borç vermede yüzde 8,50'den yüzde 7,50'ye düşürdü.
27 Mart:
Kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poor's (S&P) Türkiye'nin kredi notunu BB'den yatırım yapılabilir seviyenin bir alt kademesi BB+'ya yükseltti.
28 Mart:
TÜİK verilerine göre, 2012 yılında evlenen çiftlerin sayısı bir önceki yıla göre yüzde 1,9 artarak 603 bin 751'e yükseldi. Boşanan çiftlerin sayısı ise yüzde 2,7 artarak 123 bin 325 oldu.
29 Mart:
TÜİK, şubatta ihracatın, 2012 yılının aynı ayına göre yüzde 5,8 artarak 12 milyar 435 milyon dolara, ithalatın ise yüzde 9 yükselişle 19 milyar 394 milyon dolara çıktığını açıkladı.
2012 yılı sonu itibarıyla kamu net borç stoku 240,6 milyar lira, AB tanımlı genel yönetim borç stoku ise 510,9 milyar lira olarak gerçekleşti.
Vakıfbank Genel Müdürlüğüne Halil Aydoğan getirildi.
31 Mart:
Yaz saati uygulaması kapsamında saatler, 03.00'dan itibaren bir saat ileri alındı.
- Ankara