Ocak ayı enflasyonu beklentiyi aştı
TÜFE ocakta aylık yüzde 1.72 artışla 26 ayın en hızlı artışını gösterirken, yüzde 3.32 artan üretici fiyatları ise Nisan 2008'den bu yana en yüksek seviyesini gördü
İSTANBUL - Enflasyon yeni yılın ilk ayında beklentilerin üzerinde geldi. Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE), hava koşulları nedeniyle yüksek gıda fiyatları, kurdaki yükseliş ve vergi artışlarının etkisiyle, TCMB'nin de işaret ettiği üzere ocak ayında yükselerek yüzde 1.72 artış kaydetti.
Ocakta manşet enflasyonda en yüksek ağırlığa sahip gruplardan gıda fiyatlarında, kullanılan 2003 bazlı mevcut serinin en yüksek aylık artışı görülürken, yeni açıklanmaya başlanan Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise Ocak'ta yüzde 3.32 ile yüksek artış kaydetti.
Analistler kuraklık nedeniyle gıda fiyatlarında artışın yanı sıra kur geçişkenliği nedeniyle enflasyon üzerindeki yukarı yönlü baskıların da devam etmesini bekliyor.
TÜİK'in açıkladığı verilere göre özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden "H" Ocak'ta yıllık olarak yüzde 7.70, "I" yüzde 7.59 arttı. Aralık ayında yüzde 7.40 olan yıllık TÜFE yüzde 7.48'e yükselirken, yurtiçi ÜFE sert artış göstererek yüzde 6.97'den yüzde 10.72'ye yükseldi.
Morgan Stanley CEEMEA Ekonomik Araştırmalar Direktörü Tevfik Aksoy, enflasyonda üç faktör nedeniyle yukarı yönlü risk gördüklerini söyleyerek, "Birincisi kur geçişkenliği önümüzdeki aylarda mal ve hizmet fiyatlamalarında daha fazla etkili olacak gibi. Çoğu altı aylık süreçte fiyatlara yansıyacak olan yüzde 15'lik bir kur geçişkenliği katsayısı tahmin ediyoruz, TL bir şekilde güçlense bile daha yüksek aylık rakamlar kaçınılmaz. İkincisi devam eden hava koşulları ve kuraklık gıda fiyatlarında ciddi etki yaratacak. İlk büyük etkiyi Ocak'ta gördük, daha fazlası takip edebilir. Üçüncüsü ise aylardır değişmeyen ve muhtemelen 30 Mart'taki seçimler sonrasında önemli ölçüde ayarlanacak olan kamu fiyatları (elektrik ve doğalgaz)" dedi.
Kur riskinin ortadan kaldırılmasının daha fazla sıkılaştırma gerektirdiğini söyleyen Aksoy, kamu fiyatlarında ayarlamalara ilişkin risklerin ise ertelenebileceğini ancak bunun mali bozulma ya da bazı kamu kurumlarının bilançolarında bozulma pahasına yapılabileceğini söyledi.
TÜİK açıklamasına göre TÜFE'de aylık en yüksek artış yüzde 5.16 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubunda gerçekleşirken, yıl başında yapılan vergi ayarlamaları nedeniyle alkollü içecekler ve tütünde yüzde 2.72 artış görüldü. Ulaştırmada yüzde 2.50, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 2.43, sağlıkta yüzde 1.86 artış gerçekleşti.
Aylık en fazla düşüş gösteren grup yüzde 7.59 ile giyim ve ayakkabı olurken, düşüş gösteren diğer bir grup ise yüzde 0.60 ile haberleşme oldu.
Vakıfbank notunda çekirdek göstergeler ve ÜFE'deki yükselişin maliyet baskıları ile TÜFE'de önümüzdeki dönemde yükselişin devam edebileceğini gösterdiği belirtilerek, "Şubat'ta BDDK'nın kredi kartlarında taksit sınırlaması getiren düzenlemesinin uygulamaya girmesiyle, yurtiçi talepte bir dengelenme yaşanabilecektir. Ancak son yapılan vergi ayarlamalarının ve kurdaki hareketlerin etkisiyle yılsonu enflasyonunun 0.5 ila 1 puan arasında daha yüksek gerçekleşebileceğini düşünüyoruz" denildi.
TCMB'nin kısa vadeli faizlerde sert artırıma gittiği 28 Ocak'taki ara PPK toplantısı özetlerinde Ocak ayı enflasyonunun piyasa beklentilerinin üzerinde gelebileceğine dikkat çekilmiş, ancak sıkı politika duruşunun orta vadeli beklentilerdeki bozulmayı engelleyeceği belirtilerek, takip eden aylarda enflasyonun ana eğiliminin aşağı yönlü bir seyir izleyeceği öngörülmüştü.
Garanti Yatırım Başekonomisti Gizem Öztok Altınsaç, çekirdek enflasyondaki artışın ilerleyen dönemde manşet TÜFE'de yükselişe işaret ettiğini, önümüzdeki dönemde gıda fiyatlarında sadece kurdaki geçişkenlik değil kuraklığın gündeme geleceğini, daha fazla kurdan enflasyona geçişkenlik görüleceğini ve henüz zam gelmeyen doğalgaza ve elektriğe zammın da olası olduğunu söyledi.
ÜFE'deki artışa da dikkat çeken Altınsaç, "ÜFE'deki artışın ilerleyen dönemde TÜFE'ye yansıması ve önümüzdeki 3-4 aylık vadede TÜFE'nin yüzde 9'ların üzerine çıkması muhtemel" dedi.
Yİ-ÜFE üretildi, TÜFE'de ağırlıklar değişti
Bu arada TÜİK geçen hafta diğer göstergelerle karşılaştırılabilir ve Avrupa Birliği normları ile tam uyumlu endeksler oluşturmak amacıyla, tarım sektörü hariç olmak üzere sadece sanayi kapsamında NACE Rev.2 sınıflamasına uygun olan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) üretildiğini açıklamıştı. Yİ-ÜFE sanayi sektöründeki üreticilerin yurt içine sattıkları ürünlerin fiyat değişimini yansıtırken, geçmişte Toptan Eşya Fiyat Endeksi (TEFE) ve ÜFE olarak adlandırılan endekslerin
yerine bundan sonra Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi kullanılacak.
Öte yandan TÜİK 2014 yılı için TÜFE'nin ana grup ağırlıklarındaki değişimleri açıkladı. Buna göre gıda ve alkolsüz içeceklerin ağırlığı yüzde 24.09'dan yüzde 24.45'e, alkollü içecekler ve tütünün ağırlığı yüzde 5.07'den yüzde 5.29'a, giyim ve ayakkabıda yüzde 6.83'ten yüzde 7.17'ye yükseltildi, ulaştırma grubunun ağırlığı yüzde 17.99'dan yüzde 15.54'e düşürüldü.
TÜFE ocakta aylık yüzde 1.72 artışla 26 ayın en hızlı artışını gösterirken, yüzde 3.32 artan üretici fiyatları ise Nisan 2008'den bu yana en yüksek seviyesini gördü
İSTANBUL - Enflasyon yeni yılın ilk ayında beklentilerin üzerinde geldi. Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE), hava koşulları nedeniyle yüksek gıda fiyatları, kurdaki yükseliş ve vergi artışlarının etkisiyle, TCMB'nin de işaret ettiği üzere ocak ayında yükselerek yüzde 1.72 artış kaydetti.
Ocakta manşet enflasyonda en yüksek ağırlığa sahip gruplardan gıda fiyatlarında, kullanılan 2003 bazlı mevcut serinin en yüksek aylık artışı görülürken, yeni açıklanmaya başlanan Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise Ocak'ta yüzde 3.32 ile yüksek artış kaydetti.
Analistler kuraklık nedeniyle gıda fiyatlarında artışın yanı sıra kur geçişkenliği nedeniyle enflasyon üzerindeki yukarı yönlü baskıların da devam etmesini bekliyor.
TÜİK'in açıkladığı verilere göre özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden "H" Ocak'ta yıllık olarak yüzde 7.70, "I" yüzde 7.59 arttı. Aralık ayında yüzde 7.40 olan yıllık TÜFE yüzde 7.48'e yükselirken, yurtiçi ÜFE sert artış göstererek yüzde 6.97'den yüzde 10.72'ye yükseldi.
Morgan Stanley CEEMEA Ekonomik Araştırmalar Direktörü Tevfik Aksoy, enflasyonda üç faktör nedeniyle yukarı yönlü risk gördüklerini söyleyerek, "Birincisi kur geçişkenliği önümüzdeki aylarda mal ve hizmet fiyatlamalarında daha fazla etkili olacak gibi. Çoğu altı aylık süreçte fiyatlara yansıyacak olan yüzde 15'lik bir kur geçişkenliği katsayısı tahmin ediyoruz, TL bir şekilde güçlense bile daha yüksek aylık rakamlar kaçınılmaz. İkincisi devam eden hava koşulları ve kuraklık gıda fiyatlarında ciddi etki yaratacak. İlk büyük etkiyi Ocak'ta gördük, daha fazlası takip edebilir. Üçüncüsü ise aylardır değişmeyen ve muhtemelen 30 Mart'taki seçimler sonrasında önemli ölçüde ayarlanacak olan kamu fiyatları (elektrik ve doğalgaz)" dedi.
Kur riskinin ortadan kaldırılmasının daha fazla sıkılaştırma gerektirdiğini söyleyen Aksoy, kamu fiyatlarında ayarlamalara ilişkin risklerin ise ertelenebileceğini ancak bunun mali bozulma ya da bazı kamu kurumlarının bilançolarında bozulma pahasına yapılabileceğini söyledi.
TÜİK açıklamasına göre TÜFE'de aylık en yüksek artış yüzde 5.16 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubunda gerçekleşirken, yıl başında yapılan vergi ayarlamaları nedeniyle alkollü içecekler ve tütünde yüzde 2.72 artış görüldü. Ulaştırmada yüzde 2.50, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 2.43, sağlıkta yüzde 1.86 artış gerçekleşti.
Aylık en fazla düşüş gösteren grup yüzde 7.59 ile giyim ve ayakkabı olurken, düşüş gösteren diğer bir grup ise yüzde 0.60 ile haberleşme oldu.
Vakıfbank notunda çekirdek göstergeler ve ÜFE'deki yükselişin maliyet baskıları ile TÜFE'de önümüzdeki dönemde yükselişin devam edebileceğini gösterdiği belirtilerek, "Şubat'ta BDDK'nın kredi kartlarında taksit sınırlaması getiren düzenlemesinin uygulamaya girmesiyle, yurtiçi talepte bir dengelenme yaşanabilecektir. Ancak son yapılan vergi ayarlamalarının ve kurdaki hareketlerin etkisiyle yılsonu enflasyonunun 0.5 ila 1 puan arasında daha yüksek gerçekleşebileceğini düşünüyoruz" denildi.
TCMB'nin kısa vadeli faizlerde sert artırıma gittiği 28 Ocak'taki ara PPK toplantısı özetlerinde Ocak ayı enflasyonunun piyasa beklentilerinin üzerinde gelebileceğine dikkat çekilmiş, ancak sıkı politika duruşunun orta vadeli beklentilerdeki bozulmayı engelleyeceği belirtilerek, takip eden aylarda enflasyonun ana eğiliminin aşağı yönlü bir seyir izleyeceği öngörülmüştü.
Garanti Yatırım Başekonomisti Gizem Öztok Altınsaç, çekirdek enflasyondaki artışın ilerleyen dönemde manşet TÜFE'de yükselişe işaret ettiğini, önümüzdeki dönemde gıda fiyatlarında sadece kurdaki geçişkenlik değil kuraklığın gündeme geleceğini, daha fazla kurdan enflasyona geçişkenlik görüleceğini ve henüz zam gelmeyen doğalgaza ve elektriğe zammın da olası olduğunu söyledi.
ÜFE'deki artışa da dikkat çeken Altınsaç, "ÜFE'deki artışın ilerleyen dönemde TÜFE'ye yansıması ve önümüzdeki 3-4 aylık vadede TÜFE'nin yüzde 9'ların üzerine çıkması muhtemel" dedi.
Yİ-ÜFE üretildi, TÜFE'de ağırlıklar değişti
Bu arada TÜİK geçen hafta diğer göstergelerle karşılaştırılabilir ve Avrupa Birliği normları ile tam uyumlu endeksler oluşturmak amacıyla, tarım sektörü hariç olmak üzere sadece sanayi kapsamında NACE Rev.2 sınıflamasına uygun olan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) üretildiğini açıklamıştı. Yİ-ÜFE sanayi sektöründeki üreticilerin yurt içine sattıkları ürünlerin fiyat değişimini yansıtırken, geçmişte Toptan Eşya Fiyat Endeksi (TEFE) ve ÜFE olarak adlandırılan endekslerin
yerine bundan sonra Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi kullanılacak.
Öte yandan TÜİK 2014 yılı için TÜFE'nin ana grup ağırlıklarındaki değişimleri açıkladı. Buna göre gıda ve alkolsüz içeceklerin ağırlığı yüzde 24.09'dan yüzde 24.45'e, alkollü içecekler ve tütünün ağırlığı yüzde 5.07'den yüzde 5.29'a, giyim ve ayakkabıda yüzde 6.83'ten yüzde 7.17'ye yükseltildi, ulaştırma grubunun ağırlığı yüzde 17.99'dan yüzde 15.54'e düşürüldü.