Teknolojide Türkiye'nin ihracat lideri Eskişehir!

DÜNYA, ihracatın illere göre teknoloji yoğunluğunu belirledi. Yüksek teknolojili ürün ihracatında 80 ilin toplamı, İstanbul’un ihracatının yarısını bile bulmuyor

TALİP AKTAŞ

Türkiye genelinde yüksek teknolojili ürün ihracatında ilk sırayı büyüklük itibarıyla İstanbul, yoğunluk olarak ise Eskişehir aldı. 2014 yılında Eskişehir’in toplam sanayi ihracatında yüksek teknolojili ürünlerin payı yüzde 33.2 olurken, Türkiye’nin yüksek teknolojili ürün ihracatının yüzde 67.2’sini İstanbul tek başına gerçekleştirdi. 2014 yılında 157.7 milyar dolar düzeyinde gerçekleşen toplam ihracatın yüzde 93.3’lük oranla 147.2 milyar dolarlık bölümünü imalat sanayii ürünleri oluşturmakla birlikte, bu miktar içinde yüksek teknolojili ürünlerin payı geçen yıl da yüzde 3.4 düzeyinde kaldı. DÜNYA’nın TÜİK verilerinden iller bazında yaptığı hesaplamalara göre, 2014 yılında 5 milyar 20 milyon dolar düzeyinde gerçekleşen yüksek teknolojili ürün ihracatının 3 milyar 374 milyon dolarlık bölümü İstanbul’un ihracatından oluştu. İstanbul’un yüzde 67’lik oranı ile birlikte ilk üç ilin toplamdaki payı yüzde 91.1, ilk beş ilin toplamdaki payı yüzde 94.5, ilk 10 ilin payı ise yüzde 98 düzeyinde gerçekleşti. Türkiye’nin 10 ili ise yüksek teknolojili ihracatta sıfır çekti. Gümüşhane ise, sanayi ürünü ihracatı sıfır tek il olarak dikkat çekti. Bu tablo, yüksek teknolojili üretim ve ihracatta oldukça büyük çapta bir yoğunlaşma bulunduğuna işaret ediyor.

İhracatın kalite ligi…

500 milyon dolar ve üstü ihracat rakamı itibarıyla, imalat sanayiinde teknolojili ürün payı en yüksek iller arasında yüzde 33.2 ile ilk sırada yer alan Eskişehir’i yüzde 12.9’la Ankara ve yüzde 4.24’le de İstanbul İzledi. Eskişehir’in 2014 yılında gerçekleştirdiği 831.7 milyon dolarlık imalat sanayii ürünü ihracatının 275.9 milyon dolarlık bölümünü yüksek teknolojili ürünler oluşturdu. Bu rakamın ise 274.5 milyon dolar ile tamamına yakını “hava ve uzay taşıtları” ihracatından elde edildi. İkinci sıradaki Ankara, 2014 yılında 925.2 milyon dolarlık yüksek teknolojili ürün ihracatı gerçekleştirdi. Ankara’nın yüksek teknolojili ürün ihracatı da ağırlıkla, “hava ve uzay taşıtları” ile “tıbbi-optik hassas aletler” ve “tıpta kullanılan kimyasal ve bitkisel kaynaklı ürünler”den oluştu. İstanbul’un bu grupta gerçekleştirdiği 3 milyar 374 milyon dolarlık ihracatta en yüksek payı ise 2 milyar 91 milyon dolarla “televizyon, haberleşme teçhizatı ve cihazları” aldı. Bunu 603 milyon dolarla “tıpta ve eczacılıkta kullanılan kimyasal ve bitkisel kaynaklı ürünler” ve 421 milyon dolarla “tıbbi-optik hassas aletler” ihracatı izledi. İleri teknoloji oranında bu üç kentin ardından Mersin yüzde 2.1’le dördüncü ve Adana yüzde 1.33’le beşinci sırayı aldı. İlk 10 içindeki diğer beş il ise, İzmir, Konya, Kocaeli, Bursa ve Kayseri olarak sıralandı.

500 milyon dolar sınırı dikkate alınmaksızın oluşan listede ise, kimi iller itibarıyla dikkat çeken veriler söz konusu. Genel sıralamada da ilk liste başından yer alan Eskişehir’in ardından ihracatta yüksek teknoloji oranı en yüksek ikinci il Diyarbakır olurken, kaydadeğer ihracatı bulunan illerden Sivas’ta yüzde 5.9 ve Bilecik’te yüzde 4.1 olarak belirlendi. Bu durum Diyarbakır örneğinde, Kuzey Irak’a yapılan bilgisayar ve vb. büro makineleri ihracatından, Sivas’ın yüzde 6’lık oranı “tıbbi-optik hassas aletler” kategorisinde kentte kontakt lens ve göziçi lensi üretimi yapan firmanın ihracatından kaynaklandı.

Sıfır çeken iller…

2014 yılında 81 ilden aralarında Gümüşhane, Kars, Sinop, Tokat, Tunceli, Bayburt, Bartın, Ardahan’ın da bulunduğu 9 il, yüksek teknoloji ihracatı bulunmayan kentler olarak listede yer aldı. Düşük teknolojili sanayii ürünlerinin payı itibarıyla ise, listenin başındaki ilk üç Kırklareli, Adıyaman ve Karaman olarak sıralandı. İlk 10’da bu kentleri Kastamonu, Malatya, Çankırı, Edirne, Giresun, Uşak ve Ordu izledi. Söz konusu kentlerin imalat sanayi ihracatında düşük teknolojili ürünlerin payı yüzde 97 ile yüzde 85 arasında değişti. Toplam 60 ilin ihracatında ise, yüksek teknolojili ürünlerin payı yüzde 1’in altında kaldı. Sanayi ürünü ihracatı bulunmayan Gümüşhane hariç olmak üzere, 2014 yılı ihracatında 31 ilin düşük teknolojili ürün payı yüzde 50’nin üstünde gerçekleşti. Sanayi ihracatında orta teknolojili ürünlerin payı yüzde 50’nin üstünde bulunan il sayısı ise 48 olarak belirlendi.

İhracatta yüksek teknolojinin payı artmıyor

Türkiye, kaliteli büyümenin önemli göstergelerinden biri olarak kabul edilen yüksek katma değerli teknoloji ürünü ihracatında son beş yılda kelimenin tam anlamıyla yerinde sayıyor. 2005-2014 arasındaki son 10 yıllık veriler ise, önemli ölçüde bir düşüşe işaret ediyor.

Nitekim, 2005 yılında imalat sanayii ihracatı içinde yüksek teknolojili ürünlerin payı yüzde 6.0 düzeyinde iken, bu oran izleyen üç yılda hızla aşağıya indi ve 2008 yılında yarı yarıya düşüşü ifade eden yüzde 3.1’e geriledi. 2009’da yüzde 3.5’e çıkan yeksek teknolojili ürün ihracatının payı bu tarihten sonra ise küçük çaplı iniş çıkışlarla yatay bir seyir izledi. İhracatın kalitesinde 10 yıl öncesine göre dikkat çeken bir diğer gelişme ise, düşük teknolojiden orta teknolojiye kümülatif olarak 5 puan civarında bir kaymanın yaşanması oldu. 2005'te yüzde 55 civarında bulunan orta teknolojili ürünlerin payı 2014’te yüzde 61’e yükselirken, düşük teknolojili ürünlerin payı da yüzde 39’dan yüzde 38’e geriledi. Bu kayma özellikle 2008 ve 2012 yıllarında daha belirgin bir görünüm sergiledi.


DÜNYA, ihracatın illere göre teknoloji yoğunluğunu belirledi. Yüksek teknolojili ürün ihracatında 80 ilin toplamı, İstanbul’un ihracatının yarısını bile bulmuyor

TALİP AKTAŞ

Türkiye genelinde yüksek teknolojili ürün ihracatında ilk sırayı büyüklük itibarıyla İstanbul, yoğunluk olarak ise Eskişehir aldı. 2014 yılında Eskişehir’in toplam sanayi ihracatında yüksek teknolojili ürünlerin payı yüzde 33.2 olurken, Türkiye’nin yüksek teknolojili ürün ihracatının yüzde 67.2’sini İstanbul tek başına gerçekleştirdi. 2014 yılında 157.7 milyar dolar düzeyinde gerçekleşen toplam ihracatın yüzde 93.3’lük oranla 147.2 milyar dolarlık bölümünü imalat sanayii ürünleri oluşturmakla birlikte, bu miktar içinde yüksek teknolojili ürünlerin payı geçen yıl da yüzde 3.4 düzeyinde kaldı. DÜNYA’nın TÜİK verilerinden iller bazında yaptığı hesaplamalara göre, 2014 yılında 5 milyar 20 milyon dolar düzeyinde gerçekleşen yüksek teknolojili ürün ihracatının 3 milyar 374 milyon dolarlık bölümü İstanbul’un ihracatından oluştu. İstanbul’un yüzde 67’lik oranı ile birlikte ilk üç ilin toplamdaki payı yüzde 91.1, ilk beş ilin toplamdaki payı yüzde 94.5, ilk 10 ilin payı ise yüzde 98 düzeyinde gerçekleşti. Türkiye’nin 10 ili ise yüksek teknolojili ihracatta sıfır çekti. Gümüşhane ise, sanayi ürünü ihracatı sıfır tek il olarak dikkat çekti. Bu tablo, yüksek teknolojili üretim ve ihracatta oldukça büyük çapta bir yoğunlaşma bulunduğuna işaret ediyor.

İhracatın kalite ligi…

500 milyon dolar ve üstü ihracat rakamı itibarıyla, imalat sanayiinde teknolojili ürün payı en yüksek iller arasında yüzde 33.2 ile ilk sırada yer alan Eskişehir’i yüzde 12.9’la Ankara ve yüzde 4.24’le de İstanbul İzledi. Eskişehir’in 2014 yılında gerçekleştirdiği 831.7 milyon dolarlık imalat sanayii ürünü ihracatının 275.9 milyon dolarlık bölümünü yüksek teknolojili ürünler oluşturdu. Bu rakamın ise 274.5 milyon dolar ile tamamına yakını “hava ve uzay taşıtları” ihracatından elde edildi. İkinci sıradaki Ankara, 2014 yılında 925.2 milyon dolarlık yüksek teknolojili ürün ihracatı gerçekleştirdi. Ankara’nın yüksek teknolojili ürün ihracatı da ağırlıkla, “hava ve uzay taşıtları” ile “tıbbi-optik hassas aletler” ve “tıpta kullanılan kimyasal ve bitkisel kaynaklı ürünler”den oluştu. İstanbul’un bu grupta gerçekleştirdiği 3 milyar 374 milyon dolarlık ihracatta en yüksek payı ise 2 milyar 91 milyon dolarla “televizyon, haberleşme teçhizatı ve cihazları” aldı. Bunu 603 milyon dolarla “tıpta ve eczacılıkta kullanılan kimyasal ve bitkisel kaynaklı ürünler” ve 421 milyon dolarla “tıbbi-optik hassas aletler” ihracatı izledi. İleri teknoloji oranında bu üç kentin ardından Mersin yüzde 2.1’le dördüncü ve Adana yüzde 1.33’le beşinci sırayı aldı. İlk 10 içindeki diğer beş il ise, İzmir, Konya, Kocaeli, Bursa ve Kayseri olarak sıralandı.

500 milyon dolar sınırı dikkate alınmaksızın oluşan listede ise, kimi iller itibarıyla dikkat çeken veriler söz konusu. Genel sıralamada da ilk liste başından yer alan Eskişehir’in ardından ihracatta yüksek teknoloji oranı en yüksek ikinci il Diyarbakır olurken, kaydadeğer ihracatı bulunan illerden Sivas’ta yüzde 5.9 ve Bilecik’te yüzde 4.1 olarak belirlendi. Bu durum Diyarbakır örneğinde, Kuzey Irak’a yapılan bilgisayar ve vb. büro makineleri ihracatından, Sivas’ın yüzde 6’lık oranı “tıbbi-optik hassas aletler” kategorisinde kentte kontakt lens ve göziçi lensi üretimi yapan firmanın ihracatından kaynaklandı.

Sıfır çeken iller…

2014 yılında 81 ilden aralarında Gümüşhane, Kars, Sinop, Tokat, Tunceli, Bayburt, Bartın, Ardahan’ın da bulunduğu 9 il, yüksek teknoloji ihracatı bulunmayan kentler olarak listede yer aldı. Düşük teknolojili sanayii ürünlerinin payı itibarıyla ise, listenin başındaki ilk üç Kırklareli, Adıyaman ve Karaman olarak sıralandı. İlk 10’da bu kentleri Kastamonu, Malatya, Çankırı, Edirne, Giresun, Uşak ve Ordu izledi. Söz konusu kentlerin imalat sanayi ihracatında düşük teknolojili ürünlerin payı yüzde 97 ile yüzde 85 arasında değişti. Toplam 60 ilin ihracatında ise, yüksek teknolojili ürünlerin payı yüzde 1’in altında kaldı. Sanayi ürünü ihracatı bulunmayan Gümüşhane hariç olmak üzere, 2014 yılı ihracatında 31 ilin düşük teknolojili ürün payı yüzde 50’nin üstünde gerçekleşti. Sanayi ihracatında orta teknolojili ürünlerin payı yüzde 50’nin üstünde bulunan il sayısı ise 48 olarak belirlendi.

İhracatta yüksek teknolojinin payı artmıyor

Türkiye, kaliteli büyümenin önemli göstergelerinden biri olarak kabul edilen yüksek katma değerli teknoloji ürünü ihracatında son beş yılda kelimenin tam anlamıyla yerinde sayıyor. 2005-2014 arasındaki son 10 yıllık veriler ise, önemli ölçüde bir düşüşe işaret ediyor.

Nitekim, 2005 yılında imalat sanayii ihracatı içinde yüksek teknolojili ürünlerin payı yüzde 6.0 düzeyinde iken, bu oran izleyen üç yılda hızla aşağıya indi ve 2008 yılında yarı yarıya düşüşü ifade eden yüzde 3.1’e geriledi. 2009’da yüzde 3.5’e çıkan yeksek teknolojili ürün ihracatının payı bu tarihten sonra ise küçük çaplı iniş çıkışlarla yatay bir seyir izledi. İhracatın kalitesinde 10 yıl öncesine göre dikkat çeken bir diğer gelişme ise, düşük teknolojiden orta teknolojiye kümülatif olarak 5 puan civarında bir kaymanın yaşanması oldu. 2005'te yüzde 55 civarında bulunan orta teknolojili ürünlerin payı 2014’te yüzde 61’e yükselirken, düşük teknolojili ürünlerin payı da yüzde 39’dan yüzde 38’e geriledi. Bu kayma özellikle 2008 ve 2012 yıllarında daha belirgin bir görünüm sergiledi.