'Proje bazlı teşvikleri ay bitmeden çıkarmak istiyoruz'
Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, "Türkiye'nin kendi devlerini yaratması" olarak tanımladığı ve ithalatı yüksek sektörlere dönük olan proje bazlı teşvik sistemindeki toplam 80 milyar liralık yatırım projelerine ilişkin kararların ay sonuna kadar Bakanlar Kurulu'nda çıkarmayı planladıklarını söyledi.
Zeybekci, bu teşvikler kapsamında 20 farklı firma farklı projeler için yapılan görüşmelerin son aşamada olduğunu vurguladı ancak projeler ve yapacak şirketler hakkında bilgi vermedi.
Sağlanacak teşvikleri gelir vergisi, kurumlar vergisinin 10 yıl süreyle tatil edilmesi, sigorta prim desteği, işçi ve işveren stopaj desteği, finansmanda faiz desteği, yatırım yeri ve altyapı desteği olarak sıralayan Zeybekci, bu yatırımlarla ithalatın 2019'dan itibaren yıllık 6-7 milyar dolar azalacağını söyledi.
Yatırımların kademeli olarak tamamlanması öngörülüyor.
Türkiye geçen yılı 50 milyar doların hemen altında bir cari açıkla tamamlarken, açığın en önemli kısmını 234 milyar dolarlık ithalat oluşturuyor. Yatırımların ithalatta yaratacağı yıllık 6-7 milyar dolarlık düşüşün en az aynı tutarda cari açığı da azaltması bekleniyor. Cari açıktaki bu azalışı ihracattan gelecek katkının da kuvvetlendirmesi öngörülüyor.
Reuters ile gerçekleştirdiği söyleşide Zeybekci, "Bu yılın sonuna doğru yatırımların ilk bölümleri de devreye girmeye başlayacak ve ekonomiye ilk etkilerini de bu yıl göreceğiz. Ancak asıl etkiyi 2019'da çok daha net görmeye başlarız. 80 milyar TL'lik yatırımın tamamı bittiğinde toplamda ithalatımızda (yıllık) 6-7 milyar dolar katkı bekliyoruz. Bunun yanı sıra ihracat tarafına da katkı olacak" dedi ve ekledi:
"Bu projede amacımız global ekonomide kendi devlerimizi yaratmak. Sadece Türkiye'ye hitap eden değil bulunduğumuz coğrafyada dünyada petrokimyada, rafineride, rafinasyonda, metalürjide ve bunun alt alanlarında dünyada önde gelen devlerimizi yaratmak istiyoruz. Bunun için ülkenin tüm kaynaklarıyla da bunu desteklemeyi hedefliyoruz."
Türkiye proje bazlı yatırım teşvik sistemi ile ilk yatırım değeri yüksek olduğu için hayata geçirilmesi nispeten zor olan, aynı zamanda Türkiye'nin yüksek ithalat gerçekleştirdiği sektörlerde büyük yatırımları hayata geçirmek için Bakanlar Kurulu'na ucu açık destek sağlama hakkı 2017'de tanındı.
"Gerek cari açık verdiğimiz gerekse teknoloji transferine ihtiyaç duyduğumuz alanlarda kendi devlerimizi yaratmak anlamında proje bazlı teşvik sistemine ihtiyacımız vardı" diyen Zeybekci, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Yedi ayrı sektör belirledik. Türkiye en çok cari açığı ulaştırma, sağlık, haberleşme, enerji, metalurji, petrokimya, tarım teknolojileri alanlarında veriyor. Aynı zamanda teknoloji anlamında da Türkiye bu alanlarda açık veriyor. Buralarda hükümet olarak aldığımız yetki de yatırımcıyı her şeyi konuşabilme her türlü teşviki pazarlık edebilmedir.
"Bu teşvik sistemiyle şu ana kadar başarılı bir şekilde bunu uyguluyoruz. Her proje için Bakanlar Kurulu kararı çıkaracağız. Bir proje için gerçekleştirdik. Yaklaşık 20 ayrı firma ile 20 proje için aynısını yapacağız. Hepsinde son aşamaya geldik. Hedef olarak kendimize bu ay sonuna kadar süre koyduk. Hedefimiz ay sonuna kadar bunları sonuçlandırıp Bakanlar Kurulu kararını çıkarmak."
Zeybekci, teşviklere başvuran şirketlerin yerli yabancı ayrımına ilişkin bir soruya ise "Amiral şirketler Türk şirketleri ama bunları yurtdışı ortaklı da katılıyorlar" dedi.
Zeybekci, mevcut teşvikleri şu anda yeterli gördüklerini ancak gerekli görülürse yeni teşvik sağlanacağını kaydetti.
Özel sektör yatırımları için verilen teşvik belgelerinde 2017'de yüzde 81 artış olduğuna işaret eden Zeybekci, "Bunun etkileri bu yıl bu yıl görülecek, yatırımların büyümeye net pozitif katkısı olacak" dedi.
İSTİHDAM KATKISI KALİFİYE OLACAK
"80 milyar lira yatırımın olduğu sektörler bizim yılda milyarlarca dolar cari açık verdiğimiz alanlar" diyen Zeybekci, "Yatırımlar devreye girmesiyle cari açığa hızla etkisi hayata geçecek. Ancak bir de istihdam tarafı var" dedi ve ekledi:
"Bu projelerde firmalar nitelikli personel çalıştıracaksa çalıştıracağı personelin ücretinin de dahil olduğu destekler veriyoruz. Sadece sağlık teknolojileri konusunda görüştüğümüz bir yatırımda 4,000 nitelikli personel istihdamı söz konusu. Petrokimyada tek bir projede 5,000 civarında istihdam söz konusu. Bu yatırımlar ilk istihdamın yanısıra bunların etrafında bir oluşturulan bir iklimde; hizmet, servis, yedek parça hammadde sağlayanlar... Çok geniş bir alanda etkisi olacak. Tek bir projede 4,000 ise etrafıyla birlikte 10,000 istihdama gidecek ve bu istihdamın farkı bunun nitelikli olması olacak."
Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, "Türkiye'nin kendi devlerini yaratması" olarak tanımladığı ve ithalatı yüksek sektörlere dönük olan proje bazlı teşvik sistemindeki toplam 80 milyar liralık yatırım projelerine ilişkin kararların ay sonuna kadar Bakanlar Kurulu'nda çıkarmayı planladıklarını söyledi.
Zeybekci, bu teşvikler kapsamında 20 farklı firma farklı projeler için yapılan görüşmelerin son aşamada olduğunu vurguladı ancak projeler ve yapacak şirketler hakkında bilgi vermedi.
Sağlanacak teşvikleri gelir vergisi, kurumlar vergisinin 10 yıl süreyle tatil edilmesi, sigorta prim desteği, işçi ve işveren stopaj desteği, finansmanda faiz desteği, yatırım yeri ve altyapı desteği olarak sıralayan Zeybekci, bu yatırımlarla ithalatın 2019'dan itibaren yıllık 6-7 milyar dolar azalacağını söyledi.
Yatırımların kademeli olarak tamamlanması öngörülüyor.
Türkiye geçen yılı 50 milyar doların hemen altında bir cari açıkla tamamlarken, açığın en önemli kısmını 234 milyar dolarlık ithalat oluşturuyor. Yatırımların ithalatta yaratacağı yıllık 6-7 milyar dolarlık düşüşün en az aynı tutarda cari açığı da azaltması bekleniyor. Cari açıktaki bu azalışı ihracattan gelecek katkının da kuvvetlendirmesi öngörülüyor.
Reuters ile gerçekleştirdiği söyleşide Zeybekci, "Bu yılın sonuna doğru yatırımların ilk bölümleri de devreye girmeye başlayacak ve ekonomiye ilk etkilerini de bu yıl göreceğiz. Ancak asıl etkiyi 2019'da çok daha net görmeye başlarız. 80 milyar TL'lik yatırımın tamamı bittiğinde toplamda ithalatımızda (yıllık) 6-7 milyar dolar katkı bekliyoruz. Bunun yanı sıra ihracat tarafına da katkı olacak" dedi ve ekledi:
"Bu projede amacımız global ekonomide kendi devlerimizi yaratmak. Sadece Türkiye'ye hitap eden değil bulunduğumuz coğrafyada dünyada petrokimyada, rafineride, rafinasyonda, metalürjide ve bunun alt alanlarında dünyada önde gelen devlerimizi yaratmak istiyoruz. Bunun için ülkenin tüm kaynaklarıyla da bunu desteklemeyi hedefliyoruz."
Türkiye proje bazlı yatırım teşvik sistemi ile ilk yatırım değeri yüksek olduğu için hayata geçirilmesi nispeten zor olan, aynı zamanda Türkiye'nin yüksek ithalat gerçekleştirdiği sektörlerde büyük yatırımları hayata geçirmek için Bakanlar Kurulu'na ucu açık destek sağlama hakkı 2017'de tanındı.
"Gerek cari açık verdiğimiz gerekse teknoloji transferine ihtiyaç duyduğumuz alanlarda kendi devlerimizi yaratmak anlamında proje bazlı teşvik sistemine ihtiyacımız vardı" diyen Zeybekci, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Yedi ayrı sektör belirledik. Türkiye en çok cari açığı ulaştırma, sağlık, haberleşme, enerji, metalurji, petrokimya, tarım teknolojileri alanlarında veriyor. Aynı zamanda teknoloji anlamında da Türkiye bu alanlarda açık veriyor. Buralarda hükümet olarak aldığımız yetki de yatırımcıyı her şeyi konuşabilme her türlü teşviki pazarlık edebilmedir.
"Bu teşvik sistemiyle şu ana kadar başarılı bir şekilde bunu uyguluyoruz. Her proje için Bakanlar Kurulu kararı çıkaracağız. Bir proje için gerçekleştirdik. Yaklaşık 20 ayrı firma ile 20 proje için aynısını yapacağız. Hepsinde son aşamaya geldik. Hedef olarak kendimize bu ay sonuna kadar süre koyduk. Hedefimiz ay sonuna kadar bunları sonuçlandırıp Bakanlar Kurulu kararını çıkarmak."
Zeybekci, teşviklere başvuran şirketlerin yerli yabancı ayrımına ilişkin bir soruya ise "Amiral şirketler Türk şirketleri ama bunları yurtdışı ortaklı da katılıyorlar" dedi.
Zeybekci, mevcut teşvikleri şu anda yeterli gördüklerini ancak gerekli görülürse yeni teşvik sağlanacağını kaydetti.
Özel sektör yatırımları için verilen teşvik belgelerinde 2017'de yüzde 81 artış olduğuna işaret eden Zeybekci, "Bunun etkileri bu yıl bu yıl görülecek, yatırımların büyümeye net pozitif katkısı olacak" dedi.
İSTİHDAM KATKISI KALİFİYE OLACAK
"80 milyar lira yatırımın olduğu sektörler bizim yılda milyarlarca dolar cari açık verdiğimiz alanlar" diyen Zeybekci, "Yatırımlar devreye girmesiyle cari açığa hızla etkisi hayata geçecek. Ancak bir de istihdam tarafı var" dedi ve ekledi:
"Bu projelerde firmalar nitelikli personel çalıştıracaksa çalıştıracağı personelin ücretinin de dahil olduğu destekler veriyoruz. Sadece sağlık teknolojileri konusunda görüştüğümüz bir yatırımda 4,000 nitelikli personel istihdamı söz konusu. Petrokimyada tek bir projede 5,000 civarında istihdam söz konusu. Bu yatırımlar ilk istihdamın yanısıra bunların etrafında bir oluşturulan bir iklimde; hizmet, servis, yedek parça hammadde sağlayanlar... Çok geniş bir alanda etkisi olacak. Tek bir projede 4,000 ise etrafıyla birlikte 10,000 istihdama gidecek ve bu istihdamın farkı bunun nitelikli olması olacak."