Gümrük Kanunu'nda Değişiklikler ve "Belirgin Bir Fark"

Gümrük Kanunu'nda değişiklikler ve "belirgin bir fark" İlhan BULUT Gümrük Müşaviri Demirler Gumruk Gümrük Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 11 Nisan 2013 tarih ve 28615 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Kanun, radikal birçok değişikliği beraberinde getirmesinin yanı sıra mahsurlu maddeleriyle birlikte, henüz tasarı halindeyken dahi hakkında çok yorumlar yapıldı. Kanunun gerekçeleri ve uygulamada en fazla sıkıntı teşkil edeceği tahmin edilen bir iki noktaya değinecek olursak; Bilindiği gibi 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu'nda yer alan "kabahat" fiilleri 4458 sayılı Gümrük Kanununa aktarılarak mükerrerliğin giderilmesi ve mevzuatın sadeleştirilmesi amaçlandığı vurgulanmaktadır. Bilindiği gibi 'kabahat' kavramı Gümrük Kanunu ve Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu açısından farklı değerlendirilmekte ve dolayısıyla bunlara ilişkin verilecek cezalar da farklılık arz etmektedir. Gümrük Kanunu'nda kabahatlere verilecek idari cezalar için kabahatin taksirle işlenmesi yeterli iken Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu'nda tanımlanan kabahat fiilleri ancak kasten işlenmişse ceza öngörülmektedir. Aynı fiil için kasıt veya taksir ayrımı ve bu ayınm sonucunda iki ayn ceza uygulaması gümrük idareleriyle birlikte yargının da sürece dahil olduğu bir iş yükünü getirmektedir. Yeni düzenleme ile kabahate konu fiillere uygulanacak cezaların kapsamı belirlenmiş olmakta ve böylece kanunlar arasındaki uyumsuzluğun giderileceği hedeflenmektedir. Buraya kadar anlatılanlar iyi niyetle hazırlanmış bir tasannın izahatıydı. Ancak tasarının yasalaşması ile birlikte bazı maddelerin uygulamada, önemli sıkınülan beraberinde getireceği öngörülememiştir. Özellikle tasannın 10. maddesi ile Gümrük Kanununun 236'ncı maddesi revize edilip yeni fıkralar eklenmiştir, sıkıntı da burada kendini göstermekte. Şöyle ki maddede "gümrük antrepolarındaki eşyanın, antrepo beyannamesinde beyan edilenden "belirgin bir şekilde" farklı cinste eşya olduğunun tespiti halinde, bu eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası verilir, eşyaya el konularak mülkiyetin kamuya geçirilmesine karar verilir ve eşya 177 ila 180 inci madde hükümlerine göre tasfiyeye tabi tutulur" denilmektedir. Bu maddedeki "belirgin bir şekilde" tabirindeki kıstas nedir? Eşyanın farklı bir tarife pozisyonunda değerlendirilmesi mi veya farklı bir fasıl da değerlendirilmesi mi biraz daha ileri giderek eşyanın farklı bir bölümde değerlendirilmesi mi, hangisi? Bunun farklı bir bölüm olmayacağı muhakkak ama biz en uç ihtimalle eşyanın farklı bir bölümde değerlendirildiğini düşünerek cezaya hükmedileceğim varsayıp bir somut örnek verelim. Bilindiği gibi eşyayı sınıflandıran Gümrük Tarife Cetveli 21 bölüm ve 99 fasıldan oluşmaktadır. Tarifede ismen geçen ya da izahnamede tereddüde mahal vermeyecek ölçüde tanımlanan eşyalar haricindeki eşyaların tarifedeki yeri her zaman yoruma açık olmuştur olmaya da devam edecektir. Şöyle ki 84'üncü ve 85'inci fasıllarda yer alan makine, cihaz ve bunların aksamlarını ihtiva eden 16.'ıncı bölümdeki bir eşya çok rahat bir şekilde 39'uncu ve 40'mcı fasıllann yer aldığı "plastik ve mamulleri, kauçuk ve mamulleri" başlıklı 7'nci bölümde yorumlanabilmektedir. Bu yeni tasan ile şayet 84'üncü fasılda beyan ettiğiniz eşyayı antrepo beyannamesi ile antrepoya aldınız beyannameyi kontrole görevli memur tarafından eşyanızın 39'uncu Fasılda olacağı değerlendirildi karşılaşacağınız tablo ne olacak? Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu'nda dahi bu kadar ağır yaptınmı olmayan bir durum yani "eşyanın CİF kıymeti ile ithalat vergileri toplamının iki katı para cezası ile birlikte eşyaya el konularak mülkiyetinin kamuya geçirilmesi ve tasfiyeye tabi tutulması sonucu.(Rakam olarak ifadesi 10 bin dolarlık bir ithal eşyasının minimum 2 5 bin dolar cezası ile birlikte tasfiyesi) Bu olayın bir yüzü diğer taraftan yoruma açık maddeler her zaman inisiyatifi beraberinde getirdiğinden, bakanlığın gümrüklerle ilgili olumsuz izlenimi silebilmek için 10 yıldır aldığı olumlu mesafe "inisiyatifle" birlikte geri adımın habercisi olabilir, bu ihtimali de göz ardı etmemek gerekir!

Gümrük Kanunu'nda değişiklikler ve "belirgin bir fark" İlhan BULUT Gümrük Müşaviri Demirler Gumruk Gümrük Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 11 Nisan 2013 tarih ve 28615 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Kanun, radikal birçok değişikliği beraberinde getirmesinin yanı sıra mahsurlu maddeleriyle birlikte, henüz tasarı halindeyken dahi hakkında çok yorumlar yapıldı. Kanunun gerekçeleri ve uygulamada en fazla sıkıntı teşkil edeceği tahmin edilen bir iki noktaya değinecek olursak; Bilindiği gibi 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu'nda yer alan "kabahat" fiilleri 4458 sayılı Gümrük Kanununa aktarılarak mükerrerliğin giderilmesi ve mevzuatın sadeleştirilmesi amaçlandığı vurgulanmaktadır. Bilindiği gibi 'kabahat' kavramı Gümrük Kanunu ve Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu açısından farklı değerlendirilmekte ve dolayısıyla bunlara ilişkin verilecek cezalar da farklılık arz etmektedir. Gümrük Kanunu'nda kabahatlere verilecek idari cezalar için kabahatin taksirle işlenmesi yeterli iken Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu'nda tanımlanan kabahat fiilleri ancak kasten işlenmişse ceza öngörülmektedir. Aynı fiil için kasıt veya taksir ayrımı ve bu ayınm sonucunda iki ayn ceza uygulaması gümrük idareleriyle birlikte yargının da sürece dahil olduğu bir iş yükünü getirmektedir. Yeni düzenleme ile kabahate konu fiillere uygulanacak cezaların kapsamı belirlenmiş olmakta ve böylece kanunlar arasındaki uyumsuzluğun giderileceği hedeflenmektedir. Buraya kadar anlatılanlar iyi niyetle hazırlanmış bir tasannın izahatıydı. Ancak tasarının yasalaşması ile birlikte bazı maddelerin uygulamada, önemli sıkınülan beraberinde getireceği öngörülememiştir. Özellikle tasannın 10. maddesi ile Gümrük Kanununun 236'ncı maddesi revize edilip yeni fıkralar eklenmiştir, sıkıntı da burada kendini göstermekte. Şöyle ki maddede "gümrük antrepolarındaki eşyanın, antrepo beyannamesinde beyan edilenden "belirgin bir şekilde" farklı cinste eşya olduğunun tespiti halinde, bu eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası verilir, eşyaya el konularak mülkiyetin kamuya geçirilmesine karar verilir ve eşya 177 ila 180 inci madde hükümlerine göre tasfiyeye tabi tutulur" denilmektedir. Bu maddedeki "belirgin bir şekilde" tabirindeki kıstas nedir? Eşyanın farklı bir tarife pozisyonunda değerlendirilmesi mi veya farklı bir fasıl da değerlendirilmesi mi biraz daha ileri giderek eşyanın farklı bir bölümde değerlendirilmesi mi, hangisi? Bunun farklı bir bölüm olmayacağı muhakkak ama biz en uç ihtimalle eşyanın farklı bir bölümde değerlendirildiğini düşünerek cezaya hükmedileceğim varsayıp bir somut örnek verelim. Bilindiği gibi eşyayı sınıflandıran Gümrük Tarife Cetveli 21 bölüm ve 99 fasıldan oluşmaktadır. Tarifede ismen geçen ya da izahnamede tereddüde mahal vermeyecek ölçüde tanımlanan eşyalar haricindeki eşyaların tarifedeki yeri her zaman yoruma açık olmuştur olmaya da devam edecektir. Şöyle ki 84'üncü ve 85'inci fasıllarda yer alan makine, cihaz ve bunların aksamlarını ihtiva eden 16.'ıncı bölümdeki bir eşya çok rahat bir şekilde 39'uncu ve 40'mcı fasıllann yer aldığı "plastik ve mamulleri, kauçuk ve mamulleri" başlıklı 7'nci bölümde yorumlanabilmektedir. Bu yeni tasan ile şayet 84'üncü fasılda beyan ettiğiniz eşyayı antrepo beyannamesi ile antrepoya aldınız beyannameyi kontrole görevli memur tarafından eşyanızın 39'uncu Fasılda olacağı değerlendirildi karşılaşacağınız tablo ne olacak? Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu'nda dahi bu kadar ağır yaptınmı olmayan bir durum yani "eşyanın CİF kıymeti ile ithalat vergileri toplamının iki katı para cezası ile birlikte eşyaya el konularak mülkiyetinin kamuya geçirilmesi ve tasfiyeye tabi tutulması sonucu.(Rakam olarak ifadesi 10 bin dolarlık bir ithal eşyasının minimum 2 5 bin dolar cezası ile birlikte tasfiyesi) Bu olayın bir yüzü diğer taraftan yoruma açık maddeler her zaman inisiyatifi beraberinde getirdiğinden, bakanlığın gümrüklerle ilgili olumsuz izlenimi silebilmek için 10 yıldır aldığı olumlu mesafe "inisiyatifle" birlikte geri adımın habercisi olabilir, bu ihtimali de göz ardı etmemek gerekir!